GWARA WIĘZIENNA
abarot, z abarotem - z powrotem; także: skierowanie bluzgu z powrotem do wypowiadającego
akowiec - złodziej wiejskiego inwentarza
aksamitna biżuteria - drób
ameryka - okres próbny kandydata do grupy grypserskiej
andzia - amnestia
arbajt - praca
atanda - funkcjonariusze Działów Ochrony SW, interwencyjno-porządkowe oddziały straży
atandzić - pukać, łomotać
bajadera - wiadro plastykowe, najczęściej po farbie
bajera - gwara więzienna, rozmowa
baraban - czajnik elektryczny
barachło - byle co
bardacha - kibel, ubikacja
batłąch - butelka
batory - wózek do rozwożenia posiłków
bańka, bania - wódka
bejc - pijak, bejca do drewna
beret - deska sedesowa
berło - szczotka WC służąca do mianowania więźniów (chrzczenie berłem)
betoniara - głośnik radiowęzła więziennego
białas - białe pieczywo, biały ser
białko - akt oskarżenia lub nakaz tymczasowego aresztowania
biedrona - miska
blat - stół
Bramini na wojnie tylko spokojnie - zachowanie spokoju, opanowanie, pełna kontrola sytuacji
bujać się - iść, odchodzić, chodzić
bujać - oszukiwać
buzała - grzałka zbudowana z żyletek, często także grzałka fabryczna
chapać dzidę - odbywać stosunek oralny
chawira, hawira - dom
ciot, ciota - homoseksualista odsiadujący wyrok, pot. gej
cwel - osoba należąca do najniższej kategorii więźniów, napiętnowana (często zgwałcona oralnie lub doodbytniczo przez innych więźniów)
cykor - ktoś kto czegoś się boi
cynk - informacja
cynkwais - wytatuowana kropka nad lewym okiem, znak rozpoznawczy gitów
czaj, czajura - herbata, zwłaszcza odurzający napar z kilku opakowań herbaty w małej ilości wody
człowiek - grypsujący
ćma - prostytutka
dildo - przyrząd do cwelenia
dolina - kieszeń
doliniarz - kieszonkowiec
dołan - miska do zupy
dołować - odbywać stosunek seksualny
dryn - napój
drynić - pić
dupodajca - bierny homoseksualista
dygać - biec
dziargać się - tatuować się
dziesiona - wymuszenie z pobiciem
dziesiona z dwójką - rozbój z bronią (nóż, pałka, pistolet)
dziurszlaki - oczy
dźwięki - dźwiękoszczelna cela, w której osadzony odbywa karę dyscyplinarną, (iść na dźwięki)
elwis - ciśnieniowa spłuczka toaletowa
fajans - śmieci, także własna twórczość artystyczno-rzemieślnicza więźniów
fajek - papieros
fant - rzecz
fanty - przedmioty o jakiejkolwiek wartości
fart - szczęście
fest - członek podkultury więziennej antagonistycznej do grypsujących, obecnie już nie istniejącej. Niekiedy tym mianem określany jest więzień funkcyjny, współpracujący z władzami więzienia, często pracujący w radiowęźle, bibliotece.
fikoł - taboret
filować - wyglądać czegoś lub kogoś (zwłaszcza policji)
frajer - osoba niższej kategorii, więzień nie grypsujący, w PRL przeważnie więźniowie polityczni
frotka - ręcznik
frytkownica - drobna, dodatkowa krata w oknach
gacie - gwałt
gad, gadzina - oddziałowy (czasem szerzej - strażnik, policjant)
gadulec - język, usta
garować - odsiadywać wyrok
gały - oczy lub jądra
gałęzie - ręce
giby - pompki (ćwiczenia fizyczne)
gier - toaleta w celi
gięta - kiełbasa
git - słowo-klucz, osoba grypsująca, która opanowała bajerę
giwera - broń
gołda - wódka
górnik - aktywny homoseksualista
głowa - penis, zabójstwo
gołębnik - szafka więźnia, zwykle wisząca na ścianie
hajs - pieniądze
harem - część celi zamieszkana przez cweli
haukacz - adwokat
hydrowachokopsałka - kran
hydrowachotargacz (posypany niklem) - kran (chromowany)
iść na jamę, kopsnąć szluga na warze - iść zapalić papierosa
jamienator - człowiek niezniszczalny
jara, jarecka - teściowa
kanioła, kaniła - czapka
kącik , kąt - ubikacja
kajfus - więzień rozwożący posiłki
kiciorować - myć
kimono, kima - sen
kindybał - penis
kipisz - rewizja
kira - wódka
kit - kłamstwo
kitrać - chować
klamka - pistolet
klapa - drzwi od celi
klawisz - strażnik więzienny
knot - męski członek
kojo, koja, koliba - prycza lub łóżko
kolka - narzędzie do tatuowania
komarunek - sen
kopać (glinę) - odbywać stosunek homoseksualny
koper - włosy łonowe
kopsnąć żaru - zapalić papierosa, podać ogień
kopsnąć - podać, sprzedać, dać
korkować, wykorkować - umrzeć
kosa, kosior - nóż
kruk - ksiądz
kuban - kubek
kuna - ucieczka
kukiel - otwór w drzwiach celi, tzw. "judasz"
kurwa - łóżko, naczelnik więzienia (powiedzenie "Twoja matka to k.")
kwadrat - dom, mieszkanie
lachociąg - synonim cwela
lafirynda - prostytutka
lala - dziewczyna
lecieć w kit - dawać wiarę
limo - podbite oko
lipko - lustro
lipo - okno
lokomotywa - wyrok 12 lat pozbawienia wolności
majtki - zgwałcenie
małolat - nieletni
mandżur - wyposażenie więźnia: pościel, naczynia itp., zwykle zawinięta w prześcieradło
maniura - dziewczyna
maryśka, marycha - margaryna
materka - materac
mercedes - kartonowe pudło z rzeczami osobistymi więźnia
mojka - własnoręcznie wykonane narzędzie do okaleczenia nielubianego współwięźnia (np. ze szczoteczki do zębów)
mózgować - myśleć
naginać - iść, biec
ochronki - oddział izolowany dla więźniów skazanych za pedofilię i gwałty oraz współpracujących z policją
odkorkować - umrzeć
omega - wykształcony współwięzień
ołów - złoto
ożenić - sprzedać
pacyna - głowa
palić na multiplayera - palić papierosa na co najmniej dwie osoby
papuga - adwokat
patrzonek - rekonesans
patrzonko - widzenie
pałować się - onanizować się
pecyna - paser
peronka - korytarz więzienny
pikawa - serce
piłat - sędzia
pinkiel - wyposażenie więźnia (mandżur)
planeta - dziewczyna
plater - talerz
platerka - ścierka do naczyń
platynki - biżuteria
plaża - podłoga
podbić - podejść
podjeżdżać - wykonywać ćwiczenia fizyczno-siłowe, trenować kulturystykę w warunkach więziennych
podklepywanie - nauka
podziałkować - podzielić
pofarcić - poszczęścić się
pojarunek - papieros
pojechać po rajtach - naubliżać komuś
poldas - nowy, niezorientowany w zwyczajach więzień
porodówka - cela z samymi konfidentami i donosicielami
prorok - prokurator
prosta - korytarz więzienny
pruć, rozpruć się - wydać kolegę, kapować
przecwelić [kogoś] berłem - zniewaga "człowieka" poprzez pokropienie go wodą przy pomocy szczotki do ubikacji, por. "berło"
przecwelić - wykluczyć z grypsery
przestrzelony - cecha przedmiotu, który miał kontakt z cwelem, muszlą toaletową, podłogą
przewalić na pekiel - oszukać
przyczajka - zasadzka, ukrycie
przyfilować - zauważyć
przylipić - patrzeć, obserwować
przyżenić kosałkę - wsadzić nóż pod żebro
psiarnia - policja
psiarnia - policja (por.: skowernia)
pucka - zameldowanie się, informowanie współwięźniów o czynnościach, które wymagają przerwania spożywania posiłków - np. korzystanie z WC; także porozumiewanie się z sąsiednią celą
pukać - masturbować się
puszkara - w więzieniach dla kobiet żeński odpowiednik człowieka
rakieta z szamunkiem - paczka żywnościowa, rakieta - paczka w ogóle
ramka - paczka papierosów
rezać - ciąć
rozkminiający - sędzia, rozjemca
rozkminiać - rozwiązywać problem
rozpruć się - wydać kogoś
rympał - długi cienki pręt, ze skręconych w rurkę gazet, służący do nielegalnego przekazywania małych przedmiotów, np. przez okno
samara - brzuch, torba turystyczna
samarka - torebka plastikowa, "reklamówka"
sarenka - w więzieniach dla kobiet żeński odpowiednik frajera
sikor - zegarek
skasować - umyć (np. wity-ręce lub tryby-zęby)
skitrać - schować (ale też -odejść, np. skitraj się! - odejdź, idź stąd)
skminić - załatwić
skorupiaki - jajka
skowerna - policja (por.: psiarnia)
słomiak - kosz na śmieci
smutniak - czarny chleb razowy, obecnie każdy przydziałowy chleb
solonez - napój sporządzany w celu upodlenia współwięźnia
spaw - zwymiotować
spienić się - zdenerwować się
sterczeć - stać
strych - miejsce na niepotrzebne rzeczy w celi (np. na szafie)
styja - męski odbyt (por. szmata)
styrać na kim dziewionę - okraść kogoś (209 artykuł dawnego kodeksu karnego)
sucha łaźnia - rewizja osobista
syberyjski z bakami (knaga) - penis (por. kindybał)
szamać - jeść, połykać
szamka - jedzenie
szamot - pysk
szarak - papier toaletowy
szkiełko - telewizor
szkita - noga
szlug - papieros
szmata - męski odbyt (por. styja)
sznyt - cięcie (lub blizna po samookaleczeniu)
szpachlówa - wódka
szpąciciel - ten, kto przekazuje gryps (np. na witach, czyli rękach)
szpącić - grypsować
sztora, sztorka - kartka papieru lub karta do gry
szwajcar - osadzony, wykonujący w warunkach więziennych jakieś prestiżowe zajęcie (np. bibliotekarz)
śmigać - biec
świeżak - nowy więzień w celi
tahać - nieść
trefne, trafne - kradzione
tryby - zęby
tygrysówka, tygrysica - krata w oknach
tyrać - pracować
tyrka - robota (złodziejska)
uderzyć w kimę - zasnąć
wacha - deszcz lub benzyna, także woda
waflować się z cieciem - zadawać się z więźniem niższej kategorii
waga - rozprawa w sądzie
wagon - karton papierosów
walnąć w kimę - zasnąć
wapniak - rodzic
wiosło - łyżka
wita - ręka
wkurwiać się - gotować, np wacha się wkurwia
współlas - wspólnik
wybijać klapę - uderzać w drzwi celi, żeby została otwarta, wzywać strażnika dzwonkiem.
wychowek - wychowawca
wyklepać - wyjść (z więzienia)
wykorkować - umrzeć
wytargać - wyciągnąć coś
wywinąć orła - umrzeć
z przyczajki - z zasadzki, nagle
zabaniak - poduszka
zgred - ojciec, staruch
zarzucać - jeść
żenić bałach na wydre - bezczelnie kłamać